UCZESTNICZYŁEM W WEBINARIUM PSYCHIATRYCZNYM

W trudnym czasie pandemii, kiedy nadzwyczajne warunki wymuszają zawieszenie funkcjonowania szeregu instytucji, Biuro ds Pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego znalazło sposób umożliwiający kontynuowanie działalności informacyjno-edukacyjnej. Działalność ta prowadzona jest od pewnego czasu w formie cyklicznych webinariów, w których biorą udział liderzy ruchów i organizacji związanych z ochroną zdrowia psychicznego.

Jedno z takich webinariów, przeprowadzone dnia 14. V. 2020 r., poświęcone zostało zagadnieniu: „Organizacja pracy oddziału psychiatrycznego centrum zdrowia psychicznego (całodobowego) w dobie trwającej pandemii”. Powyższy temat znalazł naświetlenie w wypowiedziach prelegentów: prof. dr hab. Piotra Gałeckiego Kierownika Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi a zarazem Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Psychiatrii; prof. dr hab. Andrzeja Kokoszki Kierownika II Kliniki Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Przewodniczącego Stowarzyszenia Oddziałów Psychiatrycznych Szpitali Ogólnych oraz Marka Posobkiewicza Głównego Inspektora Sanitarnego MSWiA.

Konferencja odbyła się w Centrum Prasowym PAP, zaś jej moderatorami byli: red. Justyna Wojteczek i dr nauk med. Tomasz Szafrański Sekretarz Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Wprowadzenia dokonał dr Marek Balicki.

Marek Posobkiewicz (GIS MSWiA) zwrócił uwagę na zmienione w dobie pandemii warunki opieki psychiatrycznej. Specyfiką obecnej sytuacji jest - jak wskazywał – brak „złotego standardu” leczenia osób chorych na wirusa covid-19. W tym kontekście ważne jest zachowanie zdrowego rozsądku w kreowaniu przepisów prawnych mających chronić obywatela i pacjenta, jak również w interpretowaniu tych przepisów.

Prof. Piotr Gałecki zwrócił uwagę na znaczenie rozlokowanych w każdym województwie szpitali jednoimiennych oraz wskazanych przez Wojewodę jako tych, które wyłącznie uprawnione są do sprawowania opieki medycznej nad zarażonymi przez covid-19 i wymagającymi leczenia psychiatrycznego pacjentami. Ta część wymienionej grupy pacjentów, którą stanowią dzieci i młodzież, liczyć może zaś na specjalistyczną pomoc świadczoną przez Klinikę Psychiatrii Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz przez analogiczną placówkę w Krakowie.

Ze zrozumiałych względów szereg spośród konsultacji wymaganych przez obowiązujące procedury, dokonuje się drogą telefoniczną. Takie rozwiązanie dotyczy już np. konsultacji przeprowadzanych w celu potwierdzenia zasadności przyjęcia do szpitala.

Jednym z rozwiązań służących oddzieleniu pacjentów psychiatrycznych wymagających leczenia na covid-19 i nie wymagających takiego leczenia jest funkcjonowanie oddziałów przejściowych. Obowiązujące przepisy nakazują przeprowadzenie testu na koronawirusa między 5-tą a 7-mą dobą hospitalizacji na oddziale przejściowym.

Ogół stosowanych procedur postępowania sanitarno-epidemiologicznego stanowi pochodną zaleceń Głównego Inspektora Sanitarnego oraz Konsultanta Krajowego ds Chorób Zakaźnych.

Wypowiedź prof. Andrzeja Kokoszki dotyczyła aspektów praktycznych stosowania procedur. Funkcjonujące centra zdrowia psychicznego korzystają z szeroko im udostępnionych środków ochrony osobistej. Standardem jest korzystanie z teleporad, co nie oznacza całkowitej rezygnacji z wizyt domowych. Te ostatnie muszą się bowiem odbywać np. w wypadkach konieczności aplikowania leków o przedłużonym działaniu. Wielorakie uwarunkowania nakazują niekiedy odbywanie konsultacji drogą niestandardową – stąd niektóre z nich odbywają się np. na ławce w parku...

Integralną część konferencji stanowiły odpowiedzi prelegentów na zadane Im za pośrednictwem czatu pytania. W swojej relacji skoncentruję się jedynie na kilku spośród udzielonych przez specjalistów odpowiedzi.

Jak stwierdził prof. Piotr Gałecki, fakt braku przeprowadzenia uprzedniego testu przy wskazaniu do przyjęcia na oddział psychiatryczny osoby, u której nie stwierdzono dotąd covid-19 nie może być podstawą do odmowy przyjęcia na oddział.

Marek Posobkiewicz odpowiedział na pytanie dotyczące leczenia psychiatrycznego osób przebywających na kwarantannie z powodu ryzyka zakażeniem. Osoby przebywające na kwarantannie przez pierwszy jej tydzień powinny być kierowane do szpitali jednoimiennych. W wypadku osób przebywających na kwarantannie drugi tydzień rekomendowane jest przeprowadzenie testu molekularnego na covid-19, którego wynik posiada decydujące znaczenie w kontekście alternatyw przyszłego leczenia.

Odpowiadając na pytanie o możliwość dostarczania paczek pacjentom w czp, prof. Andrzej Kokoszka wskazał, iż w podległej Mu placówce istnieje możliwość ich dostarczania (są one pozostawiane przy wejściu do czp). Nie przewiduje się natomiast możliwości – jak w odpowiedzi na inne pytanie stwierdził prelegent – wykorzystania komputerów jako standardowej drogi kontaktu pacjenta z rodziną lub lekarza profesjonalisty z rodziną. Analogiczną rolę pełnią bowiem szeroko dziś upowszechnione i wykorzystywane smartfony.

Kolejne pytanie dotyczyło źródeł finansowania testów wykrywających covid-19. W wypadku badań pacjentów koszty ich pokrywa NFZ; koszty badania personelu pokrywa miejscowy Urząd Marszałkowski.

Odpowiadając na trudne pytanie dotyczące obowiązywalności zaleceń, których nie da się ubrać w formę nakazową a które powinny być przestrzegane, prof. Piotr Gałecki podkreślił rangę tych przede wszystkim zaleceń, które pochodzą od Konsultanta Krajowego ds Chorób Zakaźnych.

W toku konferencji nie mogły zapewne nie paść pytania o perspektywy i termin zakończenia okresu pandemii i zniesienia obecnych, tymczasowych procedur. Udzielenia odpowiedzi na to pytanie podjął się Marek Posobkiewicz, który wyjaśnił, iż naszym przyszłym zwycięstwem nad pandemią będzie możliwość postępowania z koronawirusem w taki sam sposób, w jaki dziś zwykliśmy postępować np. z grypą. Szpitale jednoimienne zapewne pozostaną elementem krajowej opieki zdrowotnej do końca roku. Spodziewać się jednak należy w okresie późniejszym powracania do warunków normalnych.

W kontekście tego właśnie pytania znamienną wydaje się być także udzielona przez dr Tomasza Szafrańskiego informacja: Zespół Leczenia Środowiskowego w Krakowie nie przerwał normalnej pracy w warunkach pandemii.

Webinarium, którego jednym z uczestników był piszący te słowa, trwało ok. 1h 40 minut. Tym spośród jego uczestników, których pytania nie mogły spotkać się z odpowiedzią ze strony zaproszonych Gości, zagwarantowano odpowiedź w terminie późniejszym – po przesłaniu pytań na adres Biura ds Pilotażu NPOZP.

Pracownikom tej instytucji należą się wyrazy uznania za – jakże potrzebne – zaangażowanie na rzecz osób chorujących psychicznie w dobie pandemii.

Zygmunt Marek Miszczak